Egelopvang in de duinen bij Den Haag

Op een prachtige plek in de Westduinen bij Den Haag is de egelopvang voor Den Haag en omstreken gevestigd. De opvang heeft haar handen vol aan de verzorging van gewonde of zieke egels die mensen vinden in de stad en in de binnenduinrand.

Ik praat met Drieka Rog, bestuurslid en al zeven jaar vrijwilliger bij de opvang. Zij vertelt mij vol passie over de egels en de opvang. “Tja, als je er eenmaal mee begint, houd je niet meer op.” De doelstelling van de Stichting, die inmiddels al ruim dertig jaar bestaat, is kort gezegd: de egel in de stad te houden als wild dier.

Wild en beschermd

De egel is een wild, solitair levend beschermd zoogdier die in vrijwel heel Nederland voorkomt. Ook in Den Haag en omgeving leven veel egels, met name in de groene wijken, parken, bossen en ook in de duinen. Eigenlijk zijn egels op alle plaatsen te vinden waar genoeg voedsel is, zoals slakken, kevers, torren, wormen en andere insecten. Maar ook schuilplaatsen zijn een vereiste, zoals dichte struiken, vaste planten, dichte klimop, bladerhopen, dichte hagen of houtwallen. In deze schuilplaatsen slapen egels overdag, hier worden in de zomermaanden de jongen geboren en ze houden er hun winterslaap. ’s Nachts gaan egels op pad om te eten. Bij droogte moeten ze soms wel vijf á zes kilometer lopen om voldoende voedsel te vinden. “Een egel kan zich enorm goed aanpassen. De soort bestaat al vijftig miljoen jaar. Dat betekent dat hij in allerlei omstandigheden weet te overleven.”

Zieke egels

Een egel zien is niet makkelijk, behalve als hij ziek is. Dan vinden mensen hem en brengen ze hem naar de opvang. Meestal zijn het egels die gewond geraakt zijn door het verkeer of een hondenbeet. Een egel lijkt voor een hond soms op een bal waar hij mee kan spelen. Maar een egel kan zich ook verwond hebben aan de scherpe rand van een blikje of in een keldergat gevallen zijn. Een gewonde egel krijgt parasieten en teken. Die heeft hij niet van zichzelf. “Per jaar komen er meer dan tweehonderd zieke of gewonde egels binnen, en ook jonge egels die te snel verlaten zijn door hun moeder of zijn afgedwaald,” vertelt Drieka verder. “Vooral in de herfst kan het druk zijn.”

De egelopvang

De egelopvang is iedere dag open en er werken zo’n dertig vrijwilligers, sommige al jaren. “Jaarlijks worden we bijgepraat door een vaste dierenarts die ons begeleidt. Sommige vrijwilligers hebben een medische achtergrond. Inmiddels weten we heel veel over de egel.”

In de egelopvang zijn drie ruimten: de isoleer, de ziekenboeg en de grote kamer. In welke ruimte een binnengebrachte egel terechtkomt hangt af van zijn conditie. “We streven er naar de egel zo snel mogelijk weer uit te zetten in de natuur. Hij moet niet wennen in de egelopvang, al zijn er soms egels die hun winterslaap bij ons doen.”

Geen huisdier

“Een egel is absoluut geen huisdier”, zegt Drieka met nadruk, “omdat ze echt niet samen kunnen leven met honden.” Veel mensen weten ook niet goed hoe ze een egel moeten voeren. Van melk wordt hij bijvoorbeeld erg ziek. Drieka noemt nog een andere reden: “Een egel went gauw aan je omdat hij meermaals per dag verzorging nodig heeft. Maar door een winterslaap resetten egels zich, zo lijkt het. Dan worden het echt weer wilde dieren en herkennen ze niets meer.”

Terug in de natuur

Zodra het kan wordt de egel, gezond en ontwormd, weer terug in de natuur gezet. Liefst zo dicht mogelijk in de buurt van waar hij gevonden is. “Ze kennen die omgeving en zijn meestal ook op de hoogte van de gevaren in die buurt.” Favoriete plekken in Den Haag om de egels in terug te zetten zijn verder het Zuiderpark en Park Clingendael. “Het zou goed zijn als mensen met een tuin een speciaal hoekje maken voor de egel. Het hoeft niet groot te zijn, gewoon een hoopje compost met wat bladeren en takjes. Daar kan hij zich goed verbergen en insecten vinden.”

Actueel

Terwijl ik dit artikel schrijf blijkt er een nieuwe onbekende egelziekte vanuit het zuiden op te rukken. De besmetting is groot, de overlevingskansen klein en de oorzaak nog onbekend. De nieuwe bacteriële egelziekte haalde op 12 juni zelfs het NOS-journaal.

Er valt meer te lezen over de opvang op www.egelopvangdenhaag.nl. In normale tijden (zonder coronavoorschriften) is de opvang iedere eerste zaterdag van de maand te bezoeken tussen 14.00 en 16.00 uur. Meer weten over egels? Kijk dan op www.egelbescherming.nl en op https://waarneming.nl/species/390/

Annelies Boutellier is redactielid van Duin.

Dit artikel verscheen in ons kwartaalblad Duin. Wilt u meer weten over de Nederlandse kust? Word donateur en ontvang Duin voortaan elk kwartaal. Of vraag een gratis proefexemplaar aan.