In dit artikel vertellen wij u alles over ons nieuwe project: Het Groene Strand. Waarom is dit project in het leven geroepen, wat zijn de doelen en wanneer kunnen we zeggen dat het geslaagd is.
Door wie en waarom is het Groene Strand opgericht?
Onze stranden zijn bijzondere natuurgebieden. Ze vormen een belangrijke ontmoetingsplaats voor mensen met de natuur. Miljoenen mensen bezoeken jaarlijks onze unieke stranden, om tot rust te komen. Eigenlijk houdt iedereen wel van het strand, juist daarom zijn de Nederlandse zandstranden druk bezocht. Niet alleen in de zomerperiode maar ook in het voor- en naseizoen én zelfs in de winter is het de laatste decennia steeds drukker geworden op de stranden.
Helaas is er op dat strand – grotendeels een ecologische woestijn – door intensief beheer en menselijke activiteiten weinig plek meer voor de natuur en daardoor is er steeds minder leven te vinden. De afgelopen decennia is de druk op de Nederlandse zandstranden sterk toegenomen. Binnen- en buitenlandse toeristen weten de zandstanden goed te vinden. Daarnaast hebben relatief nieuwe activiteiten als kitesurfen en strandzeilen aan populariteit gewonnen. Al deze toegenomen activiteit zorgt onder andere voor meer verstoring en voor meer zwerfafval. Dit wordt over het algemeen machinaal opgeruimd. Door de toegenomen druk, verstoring en machinale schoonmaak), is de natuur op de Nederlandse stranden sluipenderwijs verdwenen. Waar voorheen de Bontbekplevier nog broedde is nu alleen nog een strakgetrokken strand zichtbaar, zonder afval (dat wel) maar ook zonder natuurlijk strandleven. Dit kan ook anders.
Het Groene Strand, wil de natuur weer haar plek teruggeven op het strand! Op basis van deze constatering hebben de natuurorganisaties (de Landschappen, Duinbehoud, IVN en Anemoon) het project het Groene Strand opgezet. De Postcode Loterij verraste LandschappenNL met de honorering van het project het Groene Strand met een bijdrage van ruim € 2,4 miljoen. Dat is goed nieuws!
Waarom is machinaal schoonmaken niet ok?
Wie naar het strand gaat kent wel de strook ‘rommel’ die bij hoogwater door de zee op de vloedlijn is achtergelaten. Deze strook noemen we aanspoelsel of vloedmerk. Dit aanspoelsel kan bestaan uit een mengelmoes van wieren, hydropoliepen en overblijfselen van andere organismen die in zee hebben geleefd zoals vissen, krabben en schelpdieren. Dit vinden strandbezoekers vaak vies. Strandbeheerders maken daarom schoon en doen dat machinaal. Het vloedmerk en alle resten van aangespoelde organismen worden hierdoor afgevoerd. Maar dit ‘goed bedoelde’ opruimen verstoort het natuurlijke opruimproces. Er wordt eigenlijk een hele leefgemeenschap vernietigd met alle soorten die er in voorkomen. En dat is jammer. Wie het aanspoelsel goed bekijkt en voorzichtig laagje voor laagje afpelt, zal versteld staan van wat je allemaal tegenkomt. Naast de strandvlooien leven er kevers, pissebedden, oorwurmen, miljoenpoten, spinnen en vliegen. Sommige van deze soorten, waaronder een tiental wiervliegen zijn voor hun voorplanting en voortbestaan grotendeels of zelfs volledig afhankelijk van aanspoelsel. Het aanspoelsel staat aan de wieg van de voedselketen. En die wieg hebben we nodig.
Wat zijn de doelen van het Groene Strand?
De doelen van het Groene Strand in het kort. Het Groene Strand:
- brengt de natuurwaarden op 200 kilometer strand terug;
- legt 20 broedstranden aan voor kustbroedvogels;
- zet 20 strandcommunities op;
- zorgt voor uitsluitend passende vormen van recreatie en gerichte toegankelijkheid (b.v. tijdens het broedseizoen bepaalde stukken strand afzetten);
- zorgt voor een keurmerk voor Het Groene Strand;
- vergroot de betrokkenheid van strandpaviljoenhouders en andere strand gerelateerde
- stakeholders en ondernemers;
- start met het eerste plastic-vrije strand van Nederland met een plastic-vrij strandpaviljoen;
- gaat het herstel monitoren door middel van een citizen science programma (ontwikkeling van o.a. een app waar mensen de planten, insecten en dieren kunnen aangeven die zij tegenkomen op het strand).
Hoe gaat het Groene Strand deze doelen bereiken?
Herziening van het strandbeheer willen we doen door: herstel, betrekken, beïnvloeding, voorlichting en educatie. We herstellen de natuur op een aantal stranden en betrekken mensen daarbij actief in de vorm van strandcommunities. Deze zullen bestaan uit vrijwilligers. Het kan zijn dat er al op plekken langs de kust een actieve groep vrijwilligers bezig is met een actie die werkt aan de doelstellingen van Het Groene Strand, deze groep kan dan bijvoorbeeld uitgroeien tot een strandcommunity. Het kan ook zijn dat het proces naar een groen strand geïnitieerd wordt door een strandpaviljoen, strandwerkgroep, gedreven duinconsulent of andere ondernemers. Samen met deze vrijwilligersgroepen, regelen we een ander beheer op het strand.
De strandcommunities werken onder begeleiding van zogenaamde regioteams. Deze regio’s volgen grotendeels de provinciale grenzen, met uitzondering van de Wadden. De regioteams hebben het overzicht van reeds bestaande initiatieven in de regio; natuurstranden, opruimacties, broedstranden, strandpaviljoens, werkgroepen. Ook leggen zij contact met de verantwoordelijk strandbeheerder. Dit is meestal de gemeente.
Wanneer is het project geslaagd?
Eind 2023 hopen wij dat we de Groene Stranden weer terug hebben gegeven aan de natuur. Doordat we nieuw leven hebben ingeblazen met jonge duinvorming en er weer voldoende voedsel voor dieren en broedende vogels op het strand ligt. Het project zal dan worden overgedragen aan de strandcommunities. Wij houden u op de hoogte van dit fantastische project.
Het Groene Strand is een samenwerking tussen stichting Anemoon, stichting Duinbehoud, de Vogelbescherming, IVN, en Landschappen NL. Het project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Nationale Postcodeloterij.
