Afgesloten toegangswegen, volle parkeerplaatsen en wandelfiles in natuurgebieden komen de laatste tijd regelmatig voor. In coronatijd hebben veel mensen de natuur – waaronder het duingebied – ontdekt als bestemming voor een dagje uit. De toegenomen belangstelling voor de natuur is een positieve ontwikkeling, maar heeft ook een keerzijde. Te grote drukte leidt tot verstoring van dieren en planten. Gelukkig hoeft de oplossing niet ingewikkeld te zijn. En elke bezoeker kan zijn steentje eraan bijdragen.
Duingebied populair
Het duingebied is een populaire bestemming voor wandelaars, fietsers en andere recreanten. Corona zorgt nu voor meer drukte in het gebied dan normaal, maar de bezoekersaantallen nemen al langer toe. Bovendien komen mensen vaker naar de duinen. Bleef de drukte voorheen beperkt tot weekenden en feestdagen, nu is het ook doordeweeks steeds drukker. Daardoor is er minder tijd voor dieren en planten om tot rust te komen.
De drukte is op zichzelf niet problematisch voor de natuur. Maar het gaat mis wanneer grote aantallen mensen zich niet aan de gebiedsregels houden: wandelaars die hun picknickkleed uitspreiden op een duintop ver buiten de paden, hondenbezitters die hun hond los laten rennen door het gebied, mountainbikers die offroad gaan en groepjes vogelaars die door de bosjes struinen op zoek naar een zeldzame waarneming. Zij jagen broedvogels, reeën, konijnen en andere bewoners van het gebied op. Die verliezen daardoor kostbare energie die ze beter kunnen gebruiken om eten te zoeken.
De lange termijn
Mensen zijn zich vaak niet bewust van de gevolgen van de verstoring die ze veroorzaken. Ze zien alleen de kortetermijneffecten. Een vogel die één keer van zijn nest wordt verjaagd, keert nog wel terug. Maar verstorend gedrag heeft een vliegwieleffect: andere mensen gaan het imiteren. Een vogel die op die manier keer op keer wordt opgeschrikt door picknickende mensen of loslopende honden, zal uiteindelijk zijn nest voorgoed in de steek laten. En de broedpoging mislukt.
Een langetermijnoplossing is nodig, omdat het ook na de coronaperiode drukker zal blijven in de duinen. Een deel van die oplossing ligt bij de overheid en beheerders, die nieuwe recreatiezones kunnen inrichten buiten de bestaande natuurgebieden. Zo wordt de drukte gespreid. Maar ook als bezoeker kun je verstoring beperken door je aan de gebiedsregels te houden. Die staan op de borden bij de ingang aangegeven.
Blijf op de paden
Het belangrijkste verzoek voor wie de duinen ingaat: blijf op de aangewezen paden. Directeur Marc Janssen van Duinbehoud: ‘Ook vanaf het pad valt genoeg te zien, als je daar rustig de tijd voor neemt. Ga eens een kwartier op een bankje of boomstronk zitten en je ziet van alles om je heen gebeuren. Als iedereen op de paden blijft, wordt het menselijk gedrag voorspelbaarder. Dieren hebben dat snel in de gaten. Ze voelen zich niet langer bedreigd. Ze worden minder schuw en laten zich beter zien. Denk bijvoorbeeld aan de reiger. Dat was vroeger een schuwe moerasvogel, maar tegenwoordig is die zo aan mensen gewend, dat-ie ook bij de viskraam in de stad rondhangt.’
Ga je binnenkort naar de duinen? Bekijk de infographic voor meer dingen die je kunt doen om verstoring te beperken.
