Visie op de binnenduinrand van Noord-Kennemerland
Je zou het misschien op het eerste gezicht niet zeggen, maar Duinbehoud bekommert zich ook om de binnenduinrand. Duinbehoud staat voor behoud van de waarden van de kust. Van het hele kustlandschap dat is ontstaan onder invloed van de zee. Dus het gaat niet alleen om strand en duinen, maar ook om de binnenduinrand, waar aansluitend aan de huidige duinen een complex van strandwallen en strandvlaktes ligt.
Er is landschappelijk en hydrologisch een nauwe samenhang tussen de binnenduinrand en de duinen. En activiteiten in de binnenduinrand kunnen invloed hebben op de kwaliteit en beleving van het duingebied. Nu de duinen goeddeels beschermd zijn door Natura 2000, beheerd worden volgens beheerplannen, het strand in het Kustpact en het project ‘Groene Strand’ aandacht krijgt, is het tijd om eens beter te kijken naar de binnenduinrand. En dan komt het goed uit dat de gemeentes geacht worden Omgevingsvisies voor deze gebieden te maken. Daar haakt Duinbehoud op in.
Waarom een visie op de binnenduinrand van Noord-Kennemerland?
De gemeentes Beverwijk, Heemskerk, Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo hebben eind 2019 diverse natuurorganisaties waaronder Duinbehoud uitgenodigd voor overleg over de binnenduinrand. De consulenten van Duinbehoud hebben daarop besloten eerst eens zelf goed te kijken naar de binnenduinrand in deze gemeentes, bij elkaar Noord-Kennemerland, alvorens in gesprek te gaan met de gemeentes. Er is een inventarisatie gemaakt van aandachtspunten, kansen en bedreigingen en dit is zoveel mogelijk op kaart vastgelegd.
Samenhang tussen duin en achterland
Heel belangrijk is de hydrologische samenhang tussen de duinen, de binnenduinrand en het achterland. Wij willen op diverse plekken het kwelsysteem herstellen en de duinrellen verbeteren. Ook het open houden van de waterverbindingen is belangrijk voor trekvissen, zoals de stekelbaars.
Op veel plekken, vooral in het noordelijk deel, is de overgang van duinen naar achterland landschappelijk nog open. Dat is deels het gevolg van het Oer IJ. Het feit dat in de lagere delen, waar het Oer IJ liep, tot de jaren ‘50 niet werd gebouwd levert potenties voor landschappelijke en ecologische verbindingen.
Bebouwing en gebruik
Grote delen van de binnenduinrand zijn in agrarisch gebruik, deels tuinbouw en bollen, deels grasland. Hier kunnen de natuur- en landschapswaarden worden vergroot, soms door uitkoop en natuurontwikkeling, soms door de ontwikkeling van natuur- en landschapswaarden in combinatie met het (kleinschalige) agrarisch gebruik.
De bebouwing en bewoning is grotendeels geconcentreerd op de oude ‘strandwallen’ en dat zou zo moeten blijven. De ‘strandvlaktes’ tussen de strandwallen kunnen dan zo open mogelijk blijven. En de bestaande zichtlijnen van duin naar polder zijn (landschappelijk en recreatief) zo waardevol dat ze niet mogen dichtslibben met bebouwing.
Barrières
Verdere openlegging van het gebied met oost-west wegen is niet wenselijk. De noord-zuid verbindingen vormen voor de natuur vaak flinke barrières. Dit probleem valt aan te pakken met ecoducten en ‘over-duining’.
Voor windturbines en zonneparken zijn in de binnenduinrand geen mogelijkheden, met uitzondering van zonneparken op enkele parkeerplaatsen.
Beleving
Het zou goed zijn voor het ‘gewone publiek’ de binnenduinrand wat beter in beeld te krijgen. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van de historie (Oer IJ), de buitenplaatsen/kloosters en het water.
Enkele voorbeelden
- Landschappelijk, cultuurhistorisch en qua natuur is de binnenduinrand van Camperduin-Groet-Schoorl zeer waardevol. Duinbehoud vraagt de gemeente Bergen dit gebied vrij te houden van bebouwing.
- Ook de polders in de binnenduinrand van Schoorl-Bergen zijn historisch en landschappelijk zeer waardevol. De grote, nieuwe boerderijen in de Oudburgerpolder doen afbreuk aan het open karakter.
- De binnenduinrand van de Egmonden kent een heel ander karakter: een abrupte overgang tussen duinen en achterland met bollenteelt en recreatievoorzieningen. Hier liggen potenties in betere benutting van afstromend kwelwater en het gebruik van minder gif.
- De binnenduinrand van Castricum is vrij divers. Hier liggen kansen bij o.a. het beter zichtbaar maken van het Oer-IJ gebied, herstel van de hydrologische samenhang en plaatselijke vergroting van de biodiversiteit, soms in samenwerking met agrariërs.
- De binnenduinrand van Heemskerk is vrij rommelig, maar heeft potenties als de tuinbouw en veeteelt kleinschalig blijft, met minder pesticiden gebruik en bemesting. Ook kan hier meer gedaan worden aan de mogelijkheden van beleving.
- De binnenduinrand van Beverwijk-Wijk aan Zee is zeer versnipperd en de kwaliteit wordt sterk beïnvloed door het alom aanwezige Tata Steel. Ook dringt de bebouwing van Beverwijk sterk op. Hier en daar valt wel iets aan de waterhuishouding te verbeteren of aan het zichtbaar maken van reliëf en kwaliteitsverbetering door minder gif is ook een optie.
