Vandaag in het duin: Op zoek naar het ruig viooltje

Ruig viooltje door Theo Baas

Elke maand hebben we het over een dier of plant die je op dat moment in de duinen kunt spotten.


Het vroege voorjaar is de bloeitijd van de viooltjes in de duinen. Het ruig viooltje is één van de vijf min of meer algemeen voorkomende viooltjes die omstreeks april – mei in de duinen bloeien. Naast ruig viooltje zijn dat: het duinviooltje, maarts viooltje, hondsviooltje en bleeksporig bosviooltje.

Habitat

Ruig viooltje is plaatselijk algemeen in de kalkrijke duinen tussen Bergen en Voorne. Je vindt de plant in de bloemrijke duingraslanden, droge valleien en op duinhellingen. Hij kan zowel in de volle zon als op matig beschaduwde plaatsen groeien. In de duinen bij Bergen groeit ruig viooltje vaak samen met het zeldzame zandviooltje in valleien tussen laag kruipwilgstruweel.

Kenmerken

Aan het begin van het bloeiseizoen is het goed opletten om welke soort het gaat. Later, als de bladeren van ruig viooltje uitgroeien, is het niet zo moeilijk meer: de bladeren van zandviooltje blijven klein. Ruig viooltje onderscheidt zich van de andere soorten door de vanuit een bladrozet ontspringende behaarde bladeren met een hartvormige voet die tijdens en na de bloei verder uitgroeien. Anders dan bij maarts viooltje vormt de plant geen uitlopers.

Mierenbroodje

Omdat er vanuit het bladrozet vaak meerdere stengels ontspringen, heeft de plant meestal een bossige groeiwijze. Na de bloeitijd verslapt de bloemsteel, waardoor de vrucht op de grond komt te liggen. De zaden bevatten een sappig deeltje, genaamd mierenbroodje, waar mieren gek op zijn. De mieren gaan met de zaden aan de loop en zorgen zo voor de verspreiding. Bij de meeste andere viooltjes worden de zaden weggeschoten.

Vegetaties met ruig viooltje zijn later in het seizoen vaak heel bloemrijk met soorten als echt bitterkruid, walstrobremraap, agrimonie, gewone veldbies, gewone vleugeltjesbloem en grote tijm.

Gerelateerde berichten

Zullen we dit jaar weer nesten vinden van de bontbekplevier? Dit vroegen de vier vrijwilligers zich af die dit jaar de nestelende vogels in de gaten gingen houden. Vorig jaar waren de eieren van een van de twee gevonden nesten uitgekomen en hadden de vogels bij de laatste waarneming twee bijna vliegvlugge jongen grootgebracht.
Het gaat slecht met de konijnen in de duinen. Waar natuurbeschermers in de eerste helft van de vorige eeuw nog spraken over een ware konijnenplaag in de duinen, moet je nu goed zoeken om een konijn te ontdekken.
Stichting Duinbehoud ondersteunt duinbeheerders die een deel van de aangeplante naaldbossen willen omvormen naar open duingebied met kruidenvegetatie. “Het verwijderen van bomen kan heel bijzondere natuur opleveren”, zegt Marc Janssen van Stichting Duinbehoud in reactie op het kappen van bomen door de gemeente Bergen.