Dit weekend is het de Nationale Nachtvlindernacht. Ter ere hiervan interviewden wij onderzoeker Tobi Koppejan over nachtvlinders in de Zeeuwse duinen.
Tobi Koppejan is al vele jaren geïnteresseerd in nachtvlinders. “Er zijn in Nederland wel 2400 vlindersoorten”, vertelt Tobi. “Daarvan zijn er maar 53 dagvlinders, de rest zijn allemaal nachtvlinders. En daar weten we eigenlijk verrassend weinig over.” Eerder onderzoek, door de Vlinder- en Libellenwerkgroep Zeeland, heeft een prachtige atlas opgeleverd met meer dan 600 soorten vlinders in Zeeland. Onlangs maakte Tobi deel uit van een groep onderzoekers in Oranjezon.
Oranjezon is een bijzonder en belangrijk natuurgebied in Zeeland. Het staat bekend om zijn vele vogels en insecten. Op de website van Het Zeeuwse Landschap prijkt een prachtige foto van het icarusblauwtje, één van de meer bekende vlinders in ons land. Maar wie kent de Duinworteluil, de Roomvlek of de Windepijlstaart? “De nachtvlinders zijn behoorlijk onderbelicht,” zegt Tobi. “Eigenlijk zijn wij een van de eersten die de aanwezigheid en de diversiteit van de nachtvlinders in Oranjezon systematisch in kaart hebben kunnen brengen. Daarbij laten we zien dat zij een belangrijke schakel vormen in de totale biodiversiteit van het gebied in Oostkapelle.”
Vlindervallen
Tobi heeft een ruime ervaring met het onderzoek naar nachtvlinders. “Het onderzoek in Oranjezon heb ik samen gedaan met Seth Walhout en Adriaan Walhout. Na zonsondergang is het natuurgebied niet toegankelijk. Gelukkig hebben we goed kunnen samenwerken met Het Zeeuws Landschap. Door overdag vallen te plaatsen en ze de volgende ochtend weer te legen, hebben we verschillende nachtvlinders kunnen vangen, die we uiteraard ook gelijk weer hebben loslaten nadat we ze hadden bekeken, gefotografeerd en gedetermineerd. Eén keer hebben we een val te dicht bij een kolonie rode bosmieren geplaatst, die de nachtvlinders eerder vonden dan wij. Die val hebben we dus snel verplaatst.”
Vele soorten en vormen
“Mijn interesse in nachtvlinders is begonnen toen er een vreemd insect op het raam zat, waarvan ik de vorm en kleur zo apart vond dat ik op internet ging speuren naar welke soort dit precies was,” vertelt Tobi. “Het bleek om een vrij normale scherphoekverdermot te gaan. Toen ik vervolgens een boek over nachtvlinders ging halen en zag hoeveel soorten en vormen er waren, was ik gelijk verkocht. Het leuke aan nachtvlinders is dat ze gelijk naar je toe komen als je een bepaald licht in je tuin zet met een wit laken er achter. Je kan ze dan rustig bekijken en ze vliegen even later ook weer gewoon weg. Je komt ze overal tegen, al moet je ze soms maar net ontdekken. Bij een excursie in Oranjezon vond ik een keer een prachtige Roomvlek. Dat is een tamelijk zeldzame nachtvlinder, kenmerkend voor de Zeeuwse duinstreek. Hij zat bij de ingang van het voormalige waterwingebied, gewoon op de grond. Ik heb deze toen snel in veiligheid gebracht, want je moet er niet aan denken dat iemand per ongeluk op zo’n slapende nachtvlinder stapt.
Unieke soorten
“Het onderzoek in Oranjezon is nog niet helemaal afgerond. Mogelijk komt er ook nog een vervolg. In ieder geval kunnen we nu al concluderen dat de diversiteit van Oranjezon belangrijk is voor het gehele eiland Walcheren en voor Zeeland. Wij hebben zelfs nachtvlindersoorten gevonden, zoals de Gaspeldoornlichtmot, die nergens anders in Nederland voorkomen. Dat is toch wel heel bijzonder.”
Meer weten over nachtvlinders in Zeeland of in duingebieden? Kijk dan op: Vlinder- en Libellenwerkgroep Zeeland, www.vlinlibzeeland.nl
Auteur: Harco Bakker
