Met het einde van de laatste ijstijd en het smelten van de poolkappen begon zo’n 10.000 jaar geleden de droog gevallen Noordzee weer langzaam vol te stromen met zeewater. Met het stijgen van de zeespiegel ontstonden ook zandbanken in de Noordzee. Deze zandbanken werden door zeestromingen en getijde bewegingen naar de kust gedreven en vormden daar zo’n 6.000 jaar geleden de eerste strandwallen. Dit waren smalle en vrij lage zandruggen (of duinen) evenwijdig aan de huidige kustlijn. Langzaam maar zeker werden de contouren duidelijk van wat wij nu kennen als de kustlijn van Nederland. In de loop van 4.000 jaar zijn er langs de Nederlandse kust opeenvolgend nieuwe strandwallen ontstaan evenwijdig aan de kustlijn (zie kaartje).
Deze strandwallen zijn voor een groot deel verdwenen onder de jonge duinen die in de vroege Middeleeuwen zijn ontstaan, maar met name langs de Hollandse kust zijn de strandwallen (of oude duinen) nog goed te herkennen in het landschap. Veel steden langs de kust zijn gebouwd op het droge zand van de strandwallen. De stedenrij Alkmaar, Heiloo, Haarlem, Heemstede, Vogelenzang is gebouwd op een strandwal en ook de stedenrij Rijswijk, Voorburg, Leidschendam en Voorschoten ligt op zo’n strandwal. Dichter langs de kust liggen Wassenaar, Den Haag en Kijkduin op een strandwal.
Tussen deze strandwallen heeft veenvorming plaats gevonden. In het landschap is dit goed te herkennen als het weidelandschap (gelegen op het veen) tussen de beboste of bebouwde delen (gelegen op het zand). Op de randen van de strandwallen, grenzend aan de weidegronden op het veen, zijn vaak de boerderijen gebouw. Kenmerkend voor het kustlandschap zijn ook de diverse kastelen en landgoedhuizen langs de randen van het (jonge) duingebied en vaak gelegen op de strandwallen.
Voor Duinbehoud is dit strandwallenlandschap zeker de moeite waard om te beschermen. Het heeft een kenmerkende flora en fauna, met onder andere stinzenplanten als de boshyacint en het sneeuwklokje.
Kaartje: Strandwallen (geel) in West Nederland rond het jaar 100 n.Chr. (bron: Wikipedia)
