Auteur: Harco Bakker
Hoe ziet de nieuwe kust eruit bij de Zandmotor tussen Monster en Kijkduin? Deze zandplaat is aangelegd in 2011 en sindsdien volop in ontwikkeling. In een beschrijving van enkele jaren geleden lezen we onder meer over “een maanlandschap”, “een foerageergebied voor kustvogels” en “nieuw duin”. Samen met duinconsulent Arjan wandel ik vanaf Kijkduin de Zandmotor op. Wat zien we?
Strandhuisjes
We hebben afgesproken bij restaurant ‘De Haagse Beek’, tegenover ‘Hemels Gewelf’, een bijzonder kunstwerk op een duintop. Met de nieuwe hoogbouw van Kijkduin in de rug, lopen we zuidwaarts naar de strandopgang “Suiderstrand” (strandslag 2a). Ook hier staan sinds enkele jaren strandhuisjes. “Gelukkig is er nu het Nationaal Kustpact,” zegt Arjan. “Daarin staat dat er geen recreatiehuisjes bij mogen komen. Maar ontwikkelaars blijven loeren op dit soort plekken. Voor hen is het geld. Daarom is het goed dat mensen opkomen voor behoud van de vrije ruimte.” Als vakantieganger zie je daar het kwaad misschien niet van in, totdat je gewezen wordt op de Belgische situatie.
Miniatuur zandwallen
We lopen tegen de wind in langs de lagune. Dit is een populaire plek voor kitesurfers. Het water wordt door de harde wind voort geblazen. Arjan wijst op de vorming van miniatuur zandwallen aan de rand van het stromende water. Hier is heel in het klein te zien hoe zich in de loop van meer dan duizend jaar een zandwal kan vormen.
Zandlandschap
Voorbij de strandtenten is er vrij zicht op het duin. Hier ervaar ik de grootte en betrekkelijke leegte van de zandplaat. Arjans oog valt op de ontelbare hoeveelheid schelpen. “Op drukke stranden wordt dagelijks schoongemaakt met grote cleaners. Die ruimen echter ook de schelpen op. Dat gebeurt hier niet. De schelpen zorgen ervoor dat het zand beter wordt vastgehouden”, legt hij uit. De Zandmotor is ook een goede plek om fossielen te zoeken, zoals botresten van de mammoeten en neushoorns die hier in de laatste ijstijd (meer dan 11.000 jaar geleden) rondliepen.
Nieuwe duinen
Bij ieder plukje helmgras is mooi te zien hoe het zand zich ophoopt in een lange pluim. Langzaam ontstaan nieuwe duintjes, ook wel embryonale duinen genoemd. Verderop zien we de al meer volgroeide exemplaren.
Argusmast
We lopen naar de grote mast die de naam Argus heeft gekregen. Aan deze mast hangen de “ogen” (camera’s) van de onderzoekers die de Zandmotor bestuderen. De opvallende paal E1 met nummer 109 die we zien staan, blijkt overigens geen functie meer te hebben. Op deze plek hebben we een groots uitzicht over de hele Zandmotor.
Kwetsbaar gebied
Even verderop is een klein duinmeertje. Er dobberen een paar scholeksters. Hoewel de Zandmotor aantrekkelijk is voor vogels, is de kans op verstoring groot. Het gebied is immers altijd open en er staan geen hekken. “Des te belangrijker dat mensen zich bewust zijn van de kwetsbaarheid,” benadrukt Arjan. Tegelijkertijd is het een unieke ervaring hier te kunnen lopen in dit zeer jonge duingebied. Hopelijk wordt over een tijdje, gedurende het broedseizoen, een deel afgesloten zodat de zeldzame en beschermde vogels als dwergstern, strand- en bontbekplevier een rustige plek hebben om hun eieren uit te broeden.
We wandelen terug langs de duinzijde, waar je goed kunt zien hoe planten als de zeeraket en het biestarwegras voet aan de grond krijgen. Ook zie ik hier zeewolfsmelk opduiken.
Geiten
Op de terugweg lopen we nog een stukje over het fietspad door de Westduinen. Al snel zien we een vos en even verderop komen we de geiten tegen die door het Hoogheemraadschap Delfland zijn ingezet om dit gebied te onderhouden. “Hier is zo veel te zien,” zegt Arjan. “Konijnen, vogels, struiken, planten, bloemen, mossen.” Even verderop valt zijn oog op een oude omgewaaide boom. “Dat is toch bijna een kunstwerk! Wie zijn ogen de kost geeft, ziet hier de mooiste dingen.”
De Zandmotor blijft ondertussen zijn werk doen. Nog altijd stuift het zand over het “maanlandschap”, ontwikkelen nieuwe duinen en duintjes zich verder. En hoewel we tijdens onze tocht weinig vogels hebben gezien, vinden meeuwen, sternen en aalscholvers er volop voedsel, terwijl in de duintjes enkele strandbroedvogels hopen een veilige plek te vinden.
De Zandmotor is overigens ook goed bereikbaar vanaf Monster (bus 31 of 34 Schelpenpad /Schelppad of Molenweg/Duinstraat). In Kijkduin: eindhalte buslijnen 23, 24, 26 of parkeerplaats Machiel Vrijenhoeklaan (westzijde).
Overzicht van de wandelroute
